Izvor: AP News
Ruski predsjednik Vladimir Putin objavio je u četvrtak da je pobijedio u bici za Mariupolj, ali je i naredio svojim trupama da ne rizikuju više gubitaka upadajući u džinovsku čeličanu u kojoj se nalazi posljednji džep ukrajinskih snaga u gradu.
Umjesto toga, on je usmjerio svoje snage da osiguraju fabriku Azovstal „tako da ni muva ne prođe“.
Ruske trupe bombardovale su ovaj lučki grad na jugoistoku od prvih dana sukoba koji je uglavnom pretvoren u ruševine. Najviši ruski zvaničnici su više puta tvrdili da se sprema da padne, ali ukrajinske snage su se uporno držale.
Posljednjih nedjelja, nekoliko hiljada branilaca, prema procjenama Rusije, sakrilo se zajedno sa stotinama civila u prostranoj čeličani, dok su ruske snage udarale po tom mjestu i u više navrata postavljale ultimatume naređujući njihovu predaju.
Ali u četvrtak, kao što je to činio i ranije, Putin je promjenio narativ i proglasio pobjedu i bez uzimanja elektrane, koja se prostire na 11 kvadratnih kilometara i protkana je sa oko 24 kilometra tunela i bunkera.
„Borba za oslobađenje Mariupolja okončana je uspješno“, saopštio je on u zajedničkom nastupu sa ministrom odbrane. „Čestitam.”
Ukrajina se narugala ovoj ideji ruske pobjede.
„Ova situacija znači sljedeće: oni ne mogu fizički da zauzmu Azovstal. Oni su to shvatili. Tamo su pretrpjeli ogromne gubitke“, rekao je Aleksij Arestovič, savjetnik ukrajinskog predsjednika Volodimira Zelenskog.
Zauzimanje Mariupolja predstavljalo bi najveću pobjedu Kremlja do sada u ratu u Ukrajini. To bi pomoglo Moskvi da obezbijedi veći dio obale, dovrši kopneni most između Rusije i poluostrva Krim, koje je Rusija zauzela 2014, i omogućilo Putinu da prebaci više snaga u veću bitku koja je sada u toku za istočni industrijski region Ukrajine.
Predstavljajući misiju u Mariupolju kao uspješnu, Putin možda želi da skrene fokus sa fabrike, koja je postala globalni simbol prkosa. Čak i bez fabrike, čini se da Rusi imaju kontrolu nad ostatkom grada i njegovom vitalnom lukom, koja se čini da je značajno oštećena.
„Ruski plan sada nije da zauzme ova zaista teška mjesta na kojima Ukrajinci mogu da izdrže u urbanim centrima, već da pokušaju da zauzmu teritoriju, a takođe i da opkole ukrajinske snage i proglase veliku pobjedu“, smtra penzionisani britanski kontraadmiral Kris Peri.
U međuvremenu, zapadne zemlje ubrzavaju dostavu teškog naoružanja u Ukrajinu kako bi joj pomogle da se suprotstavi novoj ofanzivi na istoku.
Predsjednik SAD-a Džo Bajden najavio je dodatnih 800 miliona dolara vojne pomoći Kijevu, uključujući tešku artiljeriju, 144.000 komada municije i dronove.
Ali, takođe je upozorio da je 13,6 milijardi dolara koje je prošlog mjeseca odobrio američki Kongres za vojnu i humanitarnu pomoć „skoro iscrpljeno“ i da će biti potrebno još.
Oštećena i zapaljena vozila vide se u uništenom dijelu metalurške fabrike Ilič, dok se dim diže iz metalurškog kombinata Azovstal nakon teških borbi, u oblasti koju kontrolišu separatističke snage koje podržava Rusija, u Mariupolju, 18. april 2022 | © AP Photo/Aleksej Aleksandrov 
Naoružani pripadnik milicije Donjecke Narodne Republike prolazi pored zgrade oštećene tokom borbi u Mariupolju, na teritoriji koja je sada pod kontrolom Vlade Donjecke Narodne Republike, istočno u Marijupolju, 13. aprila 2022 | © AP Photo/Aleksej Aleksandrov 
Satelitski snimak prikazuje oštećene zgrade metalurške fabrike Azovstal u Mariupolju, 22. marta 2022| © Maxar Technologies 
Pripadnici milicije Donjecke Narodne Republike posmatraju tijela ukrajinskih vojnika smještena u plastične kese u tunelu, koji je dio Metalurškog kombinata Ilič, drugog po veličini metalurškog preduzeća u Ukrajini, u oblasti koju kontroliše proruske separatističke snage u Marijupolju, 18. aprila 2022 | © AP Photo/Aleksej Aleksandrov 
Predsjednik Evropskog savjeta Šarl Mišel, u sredini, u obilasku regiona Borođanka, 20. aprila 2022 | © Dario Pinjateli/Evropski savjet 
Vladimir (64), koji je zbog ruskih napada napustio svoj dom u Severodonjecku, služi ručak koji su pripremili dobrovoljci u restoranu koji je pretvoren u sklonište za one koji bježe od rata iz istočnog regiona zemlje, u Dnjepru, 20. aprila 2022 | © AP/Leo Korea 
Dijete koje je pobjeglo od rata iz susjedne Ukrajine farba uskršnje jaje u boje ukrajinske zastave tokom manifestacije za ukrajinsku izbjegličku djecu, na Veliki četvrtak u centru za izbjeglice u Bukureštu, Rumunija, 21. aprila 2022 | © AP/Andrea Aleksandru 
Aleksandra Kusminova mazi svoju mačku po imenu Miš dok sjedi na krevetu u restoranu koji je pretvoren u sklonište za one koji bježe od rata iz istočnog regiona zemlje, u Dnjepru, 20. Aprila | © AP/Leo Korea 
Volodimir Lukjanovič, 63, kuva večeru ispred svoje kuće pošto su ruske granate uništile njegovu zgradu u Irpinu, na periferiji Kijeva, 20. aprila 2022 | © AP/Emilio Morenati
Ministar odbrane Rusije Sergej Šojgu procijenio je da je 2.000 ukrajinskih vojnika ostalo u čeličani. Ukrajinski zvaničnici su rekli da je tamo zarobljeno i oko 1.000 civila, kao i 500 ranjenih vojnika. Šojgu je kazao da je sajt blokiran i predvidio da bi mogao biti zauzet za nekoliko dana.
„Smatram predloženo zauzimanje industrijske zone besmislenim. Naređujem da se to prekine“, odgovorio je Putin, rekavši da je zabrinut za „očuvanje života i zdravlja naših vojnika i oficira“.
„Nema potrebe da se penjete u ove katakombe i puzite pod zemlju kroz ove industrijske objekte“, dodao je ruski lider. „Blokirajte ovu industrijsku zonu tako da ni muva ne prođe.“
Putinovo naređenje može značiti da ruske snage mogu da sačekaju da se branioci predaju nakon što im ponestane hrane ili municije. Bombardovanje fabrike bi moglo da se nastavi.
Sve u svemu, vjeruje se da je više od 100.000 ljudi zarobljeno sa malo ili bez hrane, vode, grijanja ili ljekova u Mariupolju, u kojem je prije rata živjelo oko 430.000 ljudi.
Grad je privukao pažnju svjetske javnosti kao poprište nekih od najtežih ratnih stradanja, uključujući smrtonosne vazdušne napade na porodilište i pozorište.
Nemačka ministarka spoljnih poslova Analena Berbok rekla je da njena zemlja i drugi vrše pritisak na Rusiju da dozvoli civilima da napuste Mariupolj i da prestane da udara na potencijalne rute za evakuaciju.
Četiri autobusa sa civilima uspjela su u srijedu da pobjegnu iz grada nakon nekoliko neuspješnih pokušaja, izjavila je potpredsjednica ukrajinske vlade Irina Vereščuk.
Ukrajina je više puta optuživala Rusiju da izvodi napade kako bi blokirala evakuaciju civila iz grada. U četvrtak su najmanje dva ruska napada pogodila grad Zaporožje, usputnu stanicu za ljude koji su bježali iz Mariupolja, iako niko nije povređen, saopštio je regionalni guverner.
Peri odluku o čeličani naziva promjenom „operativnog pristupa“ dok Rusija pokušava da uči iz svojih neuspjeha u 8-nedeljnom sukobu, koji je počeo sa očekivanjima munjevite ofanzive koja će slomiti brojčano nadjačane snage Ukrajine i zauzeti Kijev. Umesto toga, moskovske trupe su se zaglavile u neočekivano upornom otporu sa sve većim žrtvama i povukle su se iz prijestonice.
Već nedjeljama, ruski zvaničnici govore da je zauzimanje Donbasa, industrijskog istoka Ukrajine u kojem se uglavnom govori ruski, glavni cilj rata. Upravo u tom cilju, moskovske snage su ove nedjelje pokrenule novu fazu rata – smrtonosnu vožnju duž fronta od 480 kilometara od grada Harkova na sjeveroistoku do Azovskog mora.
„Shvatili su da ako se zadrže u ovakvim zaista ljepljivim oblastima kao što je Mariupolj, neće pokriti ostatak zemlje“, navodi Peri.
U Lugansku, jednom od dva regiona koji čine Donbas, guverner je saopštio da ruske snage kontrolišu 80 odsto tog regiona. Prije nego što je Rusija izvršila invaziju 24. februara, vlada Kijeva je kontrolisala 60% Luganska.
Britansko ministarstvo odbrane saopštilo je da Rusija vjerovatno želi da ostvari značajnije uspjehe uoči Dana pobjede 9. maja, najponosnijeg dana u ruskom kalendaru, kada se obilježava pobjeda nad nacističkom Njemačkom u Drugom svjetskom ratu.
„Ovo bi moglo da utiče na to koliko brzo i snažno pokušavaju da sprovedu operacije uoči ovog datuma“, saopštilo je ministarstvo.