Piše: Ansariya Sabitova | The Moscow Times
Za ᴊᴀᴠɴɪꜱᴇʀᴠɪꜱ.ᴍᴇ preveo Marko Stamenković
Andrej Molodkin, ruski konceptualni umjetnik poznat po upotrebi ljudske krvi i sirove nafte u svojim smjelim mješovitim medijskim instalacijama, digao je glas protiv ruske invazije na Ukrajinu kroz medij koji najbolje poznaje. Molodkin je stvorio portret ruskog predsjednika Vladimira Putina koristeći pravu krv kao eksplicitnu osudu Putinovog režima i ruske „specijalne vojne operacije” u Ukrajini, koja je započela 24. februara. Svoje najnovije djelo nazvao je „Putin ispunjen ukrajinskom krvlju”.
Video projekcija dotičnog portreta, visine osam metara, nakratko je u martu bila postavljena kao ikona na oltaru crkve u centru Londona. Krv su donirali Molodkinovi ukrajinski prijatelji i saradnici koji žive s njim u međunarodnom kreativnom centru Fonderie (Ljevaonica) u južnoj Francuskoj, mjestu koje je sâm voditelj Molodkinovog studija Antoni Martin opisao kao „ogroman kompleks industrijskih zgrada koji je postao dom za radikalan underground”. Nakon doniranja krvi, Molodkinovi prijatelji vratili su se u Ukrajinu kako bi se borili protiv ruske vojske koja već nekoliko sedmica vrši napade po zemlji.
„Morao sam da se vratim kako bih branio svoju domovinu. Svoju krv sam donirao prije nego što sam došao da se borim kako bih mogao da pokažem čija se krv proliva zaslugom jednog čovjeka”, rekao je darivatelj krvi po imenu Oleksandr Turčinets putem SMS-a poslatog iz okoline Lavova. Žene i djeca muškaraca koji su donirali krv pobjegli su od rata i sada žive u stambenim prostorijama Molodkinovog centra Fonderie. Komentarišući svoju instalaciju, Andrej Molodkin je istakao: „Napravio sam ovo djelo kao čin solidarnosti između ruskog i ukrajinskog naroda. San svakog kriminalnog režima je da zataška diskusiju. Zato je ovo pravo vrijeme za nas da umjetnošću pošaljemo jasnu poruku o ratu i o tome ko je zapravo Putin.”
„Putin ispunjen ukrajinskom krvlju” sastoji se od jednog komada debelog prozirnog akrila na kojem je portret ruskog predsjednika. U dnu te ploče piše ‘Putin’. Konture teksta i slike obojene su krvlju. Iako su minimalni, crveni potezi grafički prenose crte lica i izraz portretisanog.
U ovoj instalaciji krv počinje polako da se sliva niz ploču, a onda mjehurićima kreće da ispunjava prazna mjesta u okviru, i sve to uz zvuk otkucaja srca.
Rođen i odrastao u Sovjetskom Savezu, Molodkin je služio u sovjetskoj vojsci isporučujući naftu u Sibiru. Umjetnik je prvi put pomislio na upotrebu krvi kao umjetničkog alata kada je posvjedočio situaciji u kojoj je njegov saborac pucao sebi u srce.
Molodkin je do sada stvorio nekoliko snažnih i veoma politički konotiranih umjetničkih djela koristeći krv.
Njegova instalacija „Le Rouge et le Noir” (Crveno i crno) iz 2009. godine pumpala je krv ruskog veterana čečenskog rata kroz akrilne replike Nike sa Samotrake, grčke boginje pobjede, koje su bile postavljene iznad akrilnih ploča ispunjenih čečenskom naftom.
Kontroverza je nastala kada je kustos, samo jednu noć prije javnog otvaranja izložbe, cenzurisao rad i zabranio Molodkinu svaku komunikaciju sa novinarima. Dio izložbe je morao biti skinut.
Antoni Martin, koji sarađuje sa Molodkinom već dugi niz godina, rekao je za Moscow Times da su za svaki projekat i izložbu morali da se bore protiv cenzure. Molodkinovoj „Bijeloj kući ispunjenoj krvlju građana SAD-a” (iz 2020. godine) bilo je zabranjeno prikazivanje prošle godine u Vašingtonu, a njegova izložba iz 2013. godine, pod nazivom „Katolička krv”, umalo je bila zatvorena noć prije otvaranja u Sjevernoj Irskoj.
„Andrej je vojni veteran i zna da korumpirani, kriminalni režimi plaćaju krvlju svojih građana”, rekao je Martin. „Ovaj Putinov portret prikazuje vrijeme u kojem živimo. U Londonu smo odlučili da ga prikažemo samo na kratko. Biće prikazan u drugim gradovima širom svijeta tokom sljedećih mjesec dana.”