Na današnji dan 17. avgusta je počinuo veliki naš reditelj Živko Nikolić.
20 Novembra 1941. je u Ozrinićima kod Nikšića svoj put započeo Živko Nikolić i taj put je nemoguće sažeti ni u par desetina knjiga, kamoli u Fejsbuk objavi, ali bitno da se ispoštuje gladijator filmskog stvaralaštva, pa makar i mini-pomenom.
Jedan od svega nekoliko reditelja kod nas koji su razvili naširoko prepoznatljiv stil, gotovo se može nazvati “nikolićevski”, a pod naširoko se podrazumjeva da taj stil može da prepozna i neko ko nije završio filmske škole, čitao filmsku literaturu ili generalno nije iz filmofilskog domena. Živko je praktično stvorio marku od svog imena, a ključ je vjerovatno u slojevitosti njegovih radova.
“Misli globalno, djeluj lokalno” ili kako već ide ta fraza, kod Nikolića ona važi, jer u njegovim filmovima se rijetko kad ode od krša Crne Gore, a opet se u tim pričama nalaze daleko širi prikazi i beskrajna tumačenja o tome koje se zapravo ideje kriju iza djela i to su ideje koje bi bile prepoznatljive ljudima širom svijeta, ali slojevitost bi bila manje relevantna i ugrozila bi tu “marku” da onaj osnovni sloj, prvi i ogoljeni nije tako gledljiv i interesantan, tako da su njegovi filmovi milina za praćenje i ljudima koje ni ne zanima što je htio da kaže, već samo da uzmu kokice i uživaju pred televizorom.
Nema apsolutnog morala kod Živka, to bi vjerovatno smatrao lijenim, teško da ima skroz dobrih likova (Krivokapa u “U ime naroda”, u neku ruku), ali ima skroz loših, a čak i te loše možemo da razumijemo, jer smo rasli na istom prostoru kao i oni, a sve su to istinski ljudi iako im uslovi u filmu često odu u nadrealne.
Nikolić forsira tradiciju do ekstrema, međutim često ta tradicija i jeste ekstremna, pa joj se ne može drugačije ni pristupiti, no on joj se ipak ne podsmijeva što je zamka u koju bi manji reditelji lako upali, već je temeljno preispituje kao što i priliči čovjeku čiji identitet je stvaran u konzervativnim sredinama i kupljenjem znanja iz njih, a kasnije kroz akademsko obrazovanje.
Nije mnogo rizikovao sa glumcima, što da rizikuje kad su Petar Božović, Boro Begović, Vesna Pećanac, Savina Geršak, Veljko Mandić, Alen Nuri, Svetolik Nikačević i ekipa stvoreni za tipove ličnosti koji pokreću točkove Nikolićevih priča, od časnih starina koje ne bi dale metar lovćenske vrleti za cio Menhetn, preko crnogorskih žena na čijim plećima počivaju cijela sela, onda prljavih nosilaca novog vremena, pa do “stranih lica” čije prisustvo i reakcije tako lijepo pojačavaju utisak ruralne strane.
Stvorio je sedam dugometražnih filmova, to su “Beštije”, “Jovana Lukina” (postoji priča da je sam Bergman nazvao taj film najboljim portretom žene), “Smrt gospodina Goluže”, “Čudo neviđeno”, “Ljepota poroka”, “U ime naroda” i “Iskušavanje đavola”, stvorio je “Đeknu”, ali veoma su bitni i kratki filmovi koji su u nekoj mjeri dokumentarci, a u nekoj i nisu, on sam ih je smatrao igranim ostvarenjima sa jednostavno previše dobrom glumom lokalnih mještana koji su glumili sami sebe. Ti filmovi nisu samo pokazatelj njegove povezanosti sa korjenima i željom da priča o svom narodu koliko god može, nego su mu poslužili i za ideje koje je pretočio u neka od pobrojanih sedam remek-djela.
Završio je put 2001. u Beogradu, prije toga godinama nije snimao i nije ni prvi ni posljednji koji je imao loš tretman za života i pretrpljene nepravde, ali jeste među najvećima i samim tim su i te nepravde veće. Ove godine bi napunio 80 godina.
Zauvijek aktuelna crnogorska realnost, učimo od najboljeg.
Živko Nikolić.
Bravo, lijep tekst…