Šta god mislili o Emanuelu Makronu politički, kulturološki ili filozofski, nemoguće je poreći njegovu zdravu ambiciju da postane simbol ujedinjene Evrope. Kada kažemo ujedinjene, ne mislimo naravno na toliko željeno federalističko ustrojstvo, već Evrope sposobne za zajedničko djelovanje i okupljanje oko najvažnijih socio-političkih tema. Na tom tragu, preimenovanje Makronove partije LREM u Renaissance, neposredno prije skorašnjih parlamentarnih izbora, dovoljno govori o karakteru politika i širim strateškim ciljevima. U nastavku teksta biće dat osvrt na pet ključnih trenutaka u trenutnoj političkoj dinamici Francuske koji su značajni za globalnu panoramu međunarodnih odnosa.
Prvi krug parlamentarnih izbora pokazao je sve mane predsjedničkog sistema. Počevši od demotivacije birača (izlaznost manja od 50 posto) preko isuviše komplikovanog izbornog sistema, sve do predvidljive i samim tim monotone razlike u odnosu na predsjedničke izbore. Ovoga puta glavna borba se vodi između koalicije na ljevici sterilnog tehnokrate Melanšona i već otrcane centrističke klape predvođene Makronovim uslužnicima Ferandom i Filipom. Potpuno je jasno da bi gubitak apsolutne većine u parlamentu za Renaissance značio smanjeni manevarski prostor za bezuslovnu legislativnu potvrdu predsjedničkih nauma, dok je veliko pitanje koliko stabilnu većinu mogu da stvore heterogeni ljevičari smanjenog legitmiteta zbog same podrške Makronu u drugom krugu predsjedničkih izbora. Svakako ne raduju ni vijesti da će izvjesno ultra desničarski Nacionalni front prvi put poslije 1986. moći da formira samostalni poslanički klub. Ankete pokazuju nezadovoljstvo građana i pad povjerenja u izborni proces, što se vidi po katastrofalnoj izlaznosti na ionako slabo posjećene parlamentarne izbore. Konačno, potpuno je očigledno da Makron unutar svoje stranke ispoljava autoritarne tendencije jer se već godinama iz tako velike partije ne pojavljuje niti jedno lice prepoznato izvan uskih krugova koji se profesionalno i analitički po dubini bave međunarodnom politikom. To je potencijalni indikator kratkoročnog razmišljanja i definitivno jednosmjerna ulica ka gubitku političkog uticaja.
Emanuel Makron u želji da se predstavi kao lider Evrope, dosta često govori o njenom proširenju. Tako se pod njegovim egidom tradicionalno organizuje EU-WB samit, a često se sreće i sa liderima zemalja Istočnog partnerstva. Ovih dana boravi u Moldaviji, izvjesna je posjeta Ukrajini, dok se ne propušta prilika za susret sa gruzijskim zvaničnicima. Već neko se vrijeme radi na tome da Evropska komisija izglasa prijem u status kandidata upravo za ove tri zemlje, što će ostaviti pojedinačne zemlje članice bez mnogo argumenata protiv takve odluke. Sa druge strane, izaziva se bijes Bosne i Hercegovine koja taj status nema, a neće ga ni steći uskoro, makar sudeći po šaradama koje priređuju u Briselu. Putem djelovanja ALDE, LREM je iz pozadine sa vidljivim partnerima lansirao rezoluciju u kojoj se kaže da će 2024. zemlje kandidati iz Zapadnog Balkana dobiti status posmatrača u evropskim institucijama, dok se 2029. godina označava kao poželjni datum kompletne integracije regije. Očekivano, stavljanje datuma u rezoluciju izazvalo je negodovanje čak i kod ALDE partnera, a iskreni podsmijeh kod većine briselskih zvaničnika. U svakom slučaju, moraju se notirati pozitivni pomaci u interpretaciji metodologije procesa proširenja jer se čini da je Makron tip lidera koji se, uprkos jalovoj centrističkoj politici, vodi načelima pragmatizma.
U tijesnoj vezi sa prethodnom tačkom je i Makronov predlog za stvaranje Evropske političke zajednice koja bi obuhvatala EU zemlje plus kandidate i Veliku Britaniju, što ne bi bila zamjena za evropske integracije, već dopuna postojećih procesa. Ponovo je predlog naišao na negodovanje kako zemalja kandidata tako i zemalja članica jer se smatra da će dovesti do još veće birokratizacije i komplikacije ionako zapetaljanih procedura. Ovo se smatra i reakcijom na predlog Enrika Lete o evropskoj konferederaciji članica i kandidata koja bi počela kao ekonomska unija a eventualno postala i odbrambena. Što je potpuna besmislica ako se uzme da je sektor odbrane i dalje najveća tačka sporenja unutar same EU. Nove institucionalne predloge treba uzimati sa oprezom, pogotovo što se u njima očitava šumanovska tendencija francuskog liderstva u novom evropskom poretku koja bi gotovo sigurno antagonizirala Njemačku i još neke jake EU zemlje.
Još jedan Makronov predlog izgovoren kroz usta Stefan Sožurna, lidera parlamentarne grupe Renew Europe, je uzburkao duhove na evropskom političkom centru. Naime, u pismu upućenom tokom skorašnjeg kongresa ALDE u Dablinu, Francuzi zagovaraju ukrupnjavanje centrističkih snaga kroz ujedinjenje ALDE i LREM, ne zatvarajući vrata ni za druge stranke. Očigledno je da se time ide na pariranje EPP-u kao mastodontu euro parlamentarizma kako po broju nacionalnih lidera tako i po infrastrukturi. Ono što će teško biti prihvaćeno je posredno gašenje ALDE kao tradicionalne liberalne evropske partije koja je još odavno mjerkala Makrona za svog lidera, ali ne planirajući pritom da postane kolateralna žrtva u procesu. Otpori takvom razvoju događaja dolaze prevashodno iz njemačkog FDP-a, britanskog LIBDEM-a, ali i od partija iz zemalja kandidata koje su svjesne da bi u novoj grupaciji doživjele veliku marginalizaciju. Mnoge odgovore daće samit EU-WB u Briselu krajem mjeseca na kome će prominentno biti riječi o predlogu nove alijanse.
Nešto šire od evropskog konteksta osvrnućemo se na predlog francuske delegacije pri Ujedinjenim nacijama da se produži mandat mirovne misije MINUSMA u Maliju. Uprkos tome što je Francuska povukla sve snage iz Malija, ovo se smatra tendencijom za očuvanje uticaja u regiji Sahela. Takođe, može se čitati i kao namjera Makrona da ne izgubi svoje dugo gajeno čedo kroz incijativu G5 Sahel, a prethodno temeljenu na operacijama Serval i Barkhane. Francuska se nastojala predstaviti kao offshore balancer bezbjednosnih odnosa u regiji, ali sada to čini sa nešto manje kredibilnih pozicija, doduše logično ne želeći da raspušta već utemeljene institucionalne okvire. Dakle, osim ujedinjene Evrope, Makronova Francuska ima želju da bude smatrana i silom koja može pružiti platformu za izgradnju održivog mira i u jednoj od najproblematičnijih regija svijeta.