Mnogi Indijci oduševljeni su izborom Riši Sunaka – praktikanta hinduizma pandžabskih korijena – za britanskog premijera, u godini prekretnice za odnos ove potkontinentalne zemlje sa njenim bivšim kolonijalnim vladarom.
Sunak je u utorak preuzeo dužnost trećeg premijera Velike Britanije ove godine, dok njegova Konzervativna stranka zaostaje u anketama, sa velikim izazovima pred sobom.
Ovaj 42-godišnjak je rođen i odrastao u Sautemptonu, ali njegovo imenovanje za prvog premijera azijca naišlo je na oduševljenje Indijaca koji ga i dalje smatraju sinom zemlje.
„Izuzetno sam srećan“, kaže Krišna Kumar, indijski IT radnik, za AFP u prijestonici Nju Delhiju.
„Velika Britanija je zemlja koja je vladala Indijom više od 300 godina – sada će osoba indijskog porijekla vladati Velikom Britanijom.“
Sunakovi roditelji su rođeni u indijskoj dijaspori u istočnoj Africi, a svoje nasljeđe vuku do Pandžaba, na sjeverozapadu Indije.
Oženjen je Akšatom Murti, rođenom u Indiji, čiji je otac suosnivač IT giganta “Infosis”.
Indija je u avgustu proslavila 75 godina od kraja britanske vladavine, samo nekoliko nedjelja prije nego što je postala peta po veličini svjetska ekonomija kada je njen BDP pretekao BDP Ujedinjenog Kraljevstva, prema podacima MMF-a.
Kolonijalni podanici nikada ne bi zamislili tako „značajan razvoj“ da bi čovjek indijskog porijekla preuzeo britansku vlast, kazao je Basavaraj Bomai, premijer južne države Karnataka.
„Točak sreće se potpuno okrenuo”, rekao je on novinarima u ponedjeljak.
Sunakov uspon bio je predmet televizijskog prenosa od zida do zida u Indiji, podstičući diskusiju tokom obično letargične sezone praznika Divali.
„Indijski sin se uzdiže nad Carstvom – Istorija se u Britaniji vrti u punom krugu“, stajalo je na transparentu koji je objavio emiter NDTV.
Sunak preuzima odgovornost za Veliku Britaniju dok njegov indijski kolega Narendra Modi pojačava napore da ukine simbolične tragove kolonijalnih godina.
Vladajuća BJP podržava mišićavi hindu nacionalizam koji se temelji na istorijskim ličnostima koje su se protivile stranoj dominaciji i uticaju.
Modi je u septembru otvorio statuu Subhasa Čandre Bosea, heroja nezavisnosti, poštovanog zbog toga što je uzeo oružje protiv Britanaca, ali kontroverznog zbog svoje saradnje sa ratnom mašinom nacističke Njemačke.
Ceremonija otkrivanja održana je samo nekoliko sati prije nego što je Britanija objavila smrt kraljice Elizabete Druge, a sama statua zamjenjuje statuu britanskog kralja Džordža V srušenu prije skoro pola vijeka.
Istog mjeseca, Modi je predstavio novi pomorski grb sa kojeg je uklonjen istaknuti krst Svetog Đorđa – nacionalni grb Engleske – sa postojeće zastave.
‘Pozicija snage’
Modi je u ponedjeljak čestitao Sunaku i rekao da se raduje prilici za „pretvaranje istorijskih veza u moderno partnerstvo”.
Sunakov prvi posao sa Indijom biće finalizacija odloženog sporazuma o slobodnoj trgovini, pakta za koji su se obje zemlje nadale da će potpisati prije svečanosti povodom praznika Divali u ponedjeljak.
Sporazum je važan za Britaniju jer traži alternativna tržišta nakon izlaska iz Evropske unije, ali su se razgovori navodno zaustavili zbog straha među konzervativcima da će to dovesti do povećanja imigracije.
Sunakovo imenovanje moglo bi da bude dodatna prepreka dogovoru, kaže Harš Pant, profesor na indijskom institutu Kings koledža u Londonu.
„Budući da je osoba indijskog porekla, on ne bi volio da ga vide kao blagog prema Indiji. Moraće da pregovara sa pozicije snage“, rekao je Pant za AFP.
Njegova sposobnost da pogura dogovor uprkos primjedbama njegove stranke bila bi „važno mjerilo“ za uspjeh njegovog premijerskog mandata, dodao je Pant.
Uprkos tome što Indijci pozdravljaju Sunakovo imenovanje kao istorijski trenutak za obje zemlje, politička i ekonomska nestabilnost koju je naslijedio umanjuje očekivanja za njegov mandat.
„Ovo je treći premijer za godinu dana“, kaže za AFP inženjer Himanšu Sing.
„Dakle, ne znamo koliko sati, koliko dana ili koliko nedjelja će biti na tom mjestu.“